Augustissimae
Virginis
(De
Sodalitate sancti Rosarii)
Augustissimae Virginis Mariae
foveri assidue cultum et contentiore quotidie studio promoveri quantum privatim
publiceque intersit, facile quisque perspiciet, qui secum reputaverit,
quam excelso dignitatis et gloriae fastigio Deus ipsam collocarit.
Eam enim ab aeterno ordinavit ut Mater Verbi fieret humanam
carnem assumpturi; ideoque inter omnia, quae essent in triplici
ordine naturae, gratiae, gloriaeque pulcherrima, ita distinxit, ut merito
eidem Ecclesia verba illa tribuerit: "Ego ex ore Altissimi prodivi
primogenita ante omnem creaturam" (Eccli 24,5). Ubi autem volvi primum
coepere saecula, lapsis in culpam humani generis auctoribus infectisque
eadem labe posteris universis, quasi pignus constituta est instaurandae
pacis atque salutis.
Nec dubiis
honoris significationibus Unigenitus Dei Filius sanctissimam Matrem
est prosequutus. Nam et dum privatam in terris vitam egit, ipsam adscivit
utriusque prodigii administram, quae tunc primum patravit;
alterum gratiae, quo ad Mariae salutationem exultavit infans in utero Elisabeth; alterum naturae,
quo aquam in vinum convertit ad Canae nuptias: et cum supremo vitae suae publicae
tempore novum conderet Testamentum divino sanguine obsignandum, eandem dilecto Apostolo
commisit verbis illis dulcissimis: "Ecce mater tua" (Io 19,27).
Nos igitur qui, licet indigni, vices ac personam gerimus in terris Iesu Christi
Filii Dei, tantae Matris persequi laudes numquam desistemus,
dum hac lucis usura fruemur. Quam quia sentimus haud futuram Nobis,
ingravescente aetate, diuturnam, facere non possumus quin omnibus et singulis in Christo
filiis Nostris ipsius cruce pendentis extrema verba, quasi testamento relicta,
iteremus: "Ecce mater tua". Ac praeclare quidem Nobiscum
actum esse censebimus,
si id Nostrae commendationes effecerint, ut unusquisque fidelis Mariali cultu
nihil habeat antiquius, nihil carius, liceatque de singulis usurpare
verba Ioannis, quae
de se scripsit: "Accepit eam discipulus in sua" (Io 19,27).
Adventante igitur
mense Octobri, ne hoc quidem anno patimur, Venerabiles Fratres, carere vos Litteris Nostris,
rursus adhortantes sollicitudine qua possumus maxima, ut Rosarii recitatione studeat
sibi quisque ac laboranti Ecclesiae demereri. Quod quidem precandi genus divina providentia
videtur sub huius saeculi exitum mire invaluisse, ut languescens fidelium excitaretur pietas;
idque maxime testantur insignia templa ac sacraria Deiparae cultu
celeberrima. - Huic divinae Matri, cui flores dedimus mense maio, velimus omnes fructiferum
quoque Octobrem singulari pietatis affectu esse dicatum. Decet enim utrumque hoc
anni tempus
ei consecrari, quae de se dixit: "Flores mei fructus honoris et
honestatis" (Eccli 24,23).
Vitae societas
atque coniunctio, ad quam homines natura feruntur, nulla aetate fortasse arctior
effecta est, aut tanto studio tamque communi expetita, quam nostra. Nec quisquam
sane id reprehendat, nisi vis haec naturae nobilissima ad prava saepe consilia
detorqueretur, convenientibus in unum atque in varii generis societates
coeuntibus impiis hominibus "adversus Dominum et adversus Christum
eius" (Ps 2,2). Cernere
tamen est, idque profecto accidit iucundissimum, inter catholicos etiam adamari
magis coeptos pios coetus; eos haberi confertissimos; iis quasi communibus
domiciliis christianae vinculo dilectionis ita astringi cunctos et quasi coalescere,
ut vere fratres et dici posse et esse videantur. Neque enim, Christi caritate sublata,
fraterna societate et nomine gloriari quisquam potest; quod acriter olim Tertullianus
hisce verbis persequebatur: "Fratres vestri sumus iure naturae matris unius, etsi vos
parum homines, quia mali fratres. At quanto dignius fratres et dicuntur et habentur
qui unum patrem Deum agnoscunt, qui unum spiritum biberunt sanctitatis, qui de uno utero
ignorantiae eiusdem ad unam lucem expaverint veritatis?"
(Apologeticum, c. 39). Multiplex autem
ratio est, qua
catholici homines societates huiusmodi saluberrimas inire solent. Huc enim
et circuli, ut aiunt, et rustica aeraria pertinent, itemque conventus animis
per dies festos relaxandis, et secessus pueritiae advigilandae, et sodalitia,
et coetus alii optimis consiliis instituti complures. Profecto haec omnia, etsi nomine,
forma, aut suo quaeque peculiari ac proximo fine, recens inventa esse videantur,
re tamen ipsa sunt antiquissima. Constat enim, in ipsis christianae religionis
exordiis eius generis societatum vestigia reperiri. Serius autem legibus confirmatae,
suis distinctae signis, privilegiis donatae, divinum ad cultum in templis adhibitae,
aut animis corporibusve sublevandis destinatae, variis nominibus, pro varia temporum ratione,
appellatae sunt. Quarum numerus in dies ita percrebruit, ut, in Italia maxime, nulla civitas,
oppidum nullum, nulla ferme paroecia sit, ubi non illae aut complures, aut aliquae
certe habeantur.
In his minime
dubitamus praeclarum dignitatis locum assignare sodalitati, quae a sanctissimo Rosario
nuncupatur. Nam sive eius spectetur origo, e primis pollet antiquitate, quod eiusmodi
institutionis auctor fuisse feratur ipse Dominicus pater; sive privilegia aestimentur,
quamplurimis ipsa ornata est, Decessorum Nostrorum munificentia.
Eius institutionis forma et quasi anima
est Mariale Rosarium, cuius de virtute fuse alias locuti sumus. Verumtamen ipsius
Rosarii vis atque efficacitas, prout est officium sodalitati, quae ab ipso nomen
mutuatur, adiunctum, longe etiam maior apparet. Neminem enim latet, quae sit omnibus orandi
necessitas, non quod immutari possint divina decreta, sed, ex Gregorii
sententia, "ut homines postulando mereantur accipere quod eis Deus omnipotens ante
saecula disposuit donare" (Dialog., l. I, c. 8). Ex Augustino autem: "qui recte novit arare, recte novit
vivere" (Enarr. in Ps. 118). At preces tunc maxime robur assumunt ad caelestem opem impetrandam,
cum et publice et constanter et concorditer funduntur a multis,
ita ut velut unus
efficiatur precantium chorus: quod quidem illa aperte declarant Actuum Apostolicorum,
ubi Christi discipuli, expectantes promissum Spiritum Sanctum, fuisse
dicuntur "perseverantes unanimiter in oratione" (Act 1,14). Hunc
orandi
modum qui sectentur, certissimo fructu carere poterunt numquam. Iam id piane accidit
inter sodales a sacro Rosario. Nam, sicut a sacerdotibus, divini Officii recitatione,
publice iugiterque supplicatur, ideoque validissime; ita, publica quodammodo, iugis,
communis est supplicatio sodalium, quae fit recitatione Rosarii, vel
"Psalterii Virginis", ut a
nonnullis etiam Romanis Pontificibus appellatum est.
Quod autem,
uti diximus, preces publice adhibitae multo iis praestent, quae privatim fundantur,
vimque habeant impetrandi maiorem, factum est ut Sodalitati a sacro Rosario nomen
ab Ecclesiae scriptoribus inditum fuerit "militiae precantis, a Dominico Patre
sub divinae Matris vexillo conscriptae"; quam scilicet divinam Matrem sacrae
litterae et Ecclesiae fasti salutant daemonis errorumque omnium debellatricem.
Enimvero Mariale Rosarium omnes, qui eius religionis petant societatem, communi
vinculo adstringit tamquam fraterni aut militaris contubernii, unde validissima
quaedam acies conflatur, ad hostium impetus repellendos, sive intrinsecus illis
sive extrinsecus urgeamur, rite instructa atque ordinata. Quamobrem merito pii huius
instituti
sodales usurpare sibi possunt verba illa s. Cypriani: "Publica est nobis et communis
oratio,
et quando oramus, non pro uno, sed pro toto populo oramus, quia
totus populus unum
sumus" (De Oratione Dominica).
Ceterum eiusmodi
precationis vim atque efficaciam annales Ecclesiae testantur, cum memorant
et fractas navali proelio ad Echinadas insulas Turcarum copias, et relatas de iisdem
superiore saeculo ad Temesvariam in Pannonia et ad Corcyram insulam victorias nobilissimas.
Prioris rei gestae memoriam perennem exstare voluit Gregorius
XIII, die festo instituto
Mariae victricis honori; quem diem postea Clemens XI Decessor Noster titulo Rosarii
consecravit, et quotannis celebrandum in universa Ecclesia decrevit.
Ex eo autem quod
precans haec militia sit "sub divinae Matris vexillo
conscripta", nova eidem virtus,
novus honor accedit. Huc maxime spectat repetita crebro, in Rosarii ritu, post orationem
dominicam angelica salutatio. Tantum vero abest ut hoc dignitati Numinis
quodammodo adversetur, quasi suadere videatur maiorem nobis in Mariae patrocinio fiduciam
esse collocandam quam in divina potentia, ut potius nihil ipsum facilius permoveat
propitiumque nobis efficiat. Catholica enim fide docemur, non ipsum modo Deum
esse precibus exorandum, sed beatos quoque Caelites, licet ratione dissimili, quod a Deo,
tamquam a bonorum omnium fonte, ab his, tamquam ab intercessoribus petendum
sit.
"Oratio",
inquit s. Thomas, "porrigitur alicui dupliciter, uno modo quasi per ipsum implenda,
alio modo,
sicut per ipsum impetranda. Primo quidem modo soli Deo orationem porrigimus, quia omnes
orationes nostrae ordinari debent ad gratiam et ad gloriam consequendam, quae
solus Deus dat,
secundum illud Psalmi 83,12: "gratiam et gloriam dabit
Dominus". Sed secundo
modo orationem porrigimus sanctis Angelis et hominibus, non ut per eos Deus nostras
petitiones cognoscat, sed ut eorum precibus et meritis orationes nostrae
sortiantur effectum.
Et ideo dicitur Apoc. 8,4, quod ascendit fumus incensorum de orationibus Sanctorum
de manu Angeli coram Deo" (Summa Theol., II-II, q. 83, a.
4). Iam quis omnium quotquot beatorum incolunt sedes, audeat cum augusta
Dei Matre in certamen demerendae gratiae venire? Ecquis in Verbo aeterno clarius intuetur,
quibus angustiis premamur, quibus rebus indigeamus? Cui maius arbitrium permissum est
permovendi Numinis? Quis maternae pietatis sensibus aequari cum ipsa queat? Id scilicet causae est
cur beatos quidem Caelites non eadem ratione precemur ac Deum,
"nam a sancta Trinitate
petimus ut nostri misereatur, ab aliis autem Sanctis quibuscumque petimus ut orent
pro nobis" (Summa Theol., II-II, q. 83, a. 4), implorandae vero Virginis ritus aliquid habeat cum Dei cultu commune, adeo ut
Ecclesia his vocibus ipsam compellet, quibus exoratur Deus:
"Peccatorum miserere". Rem
igitur optimam praestant sodales a sacro Rosario, tot salutationes et Mariales preces quasi
serta rosarum contexentes. Tanta enim Mariae est magnitudo, tanta, qua apud Deum pollet,
gratia, ut qui opis egens non ad illam confugiat, is optet nullo alarum
remigio volare.
Alia etiam
sodalitatis, de qua loquimur, laus est, nec praetereunda silentio. Quoties
enim Marialis recitatione Rosarii salutis nostrae mysteria commentamur,
toties officia sanctissima, caelesti quondam Angelorum militiae commissa, similitudine
quadam aemulamur. Ea ipsi, suo quaeque tempore mysteria revelarunt, eorum
fuere pars magna, iisdem adfuere seduli, vultu modo ad gaudium composito, modo ad dolorem,
modo ad triumphalis gloriae exsultationem. Gabriel ad Virginem mittitur nuntiatum
Verbi aeterni Incarnationem. Bethlemico in antro, Salvatoris in lucem
editi gloriam
Angeli cantibus prosequuntur. Angelus Iosepho auctor est fugae arripiendae, seque in
Aegyptum recipiendi cum puero. Iesum in horto prae maerore sanguine exsudantem Angelus
pio alloquio solatur. Eundem, devicta morte, sepulcro excitatum,
Angeli mulieribus indicant.
Evectum ad Caelum Angeli referunt atque inde reversurum praedicant angelicis comitatum
catervis, quibus electorum animas admisceat secumque rapiat ad aetherios choros,
super quos "exaltata est sancta Dei Genitrix". Piissima igitur Rosarii prece inter
sodales utentibus ea maxime convenire possunt, quibus Paulus Apostolus novos Christi
asseclas alloquebatur: "Accessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viventis,
Ierusalem caelestem, et multorum millium Angelorum frequentiam" (Hb 12,22). Quid
autem divinius quidve suavius, quam contemplari cum Angelis cum iisque precari?
Quanta niti spe liceat atque fiducia, fruituros olim in Caelo beatissima Angelorum
societate eos, qui in terris eorum ministerio sese quodammodo addiderunt?
His de causis
Romani Pontifices eximiis usque praeconiis Marianam huiusmodi sodalitatem extulerunt,
in quibus eam Innocentius VIII "devotissimam
confraternitatem" (Splendor Paternae Gloriae) appellat; Pius V affirmat,
eiusdem virtute haec consecuta: "Coeperunt Christi fideles in alios viros repente
mutari,
haeresum tenebrae remitti et lux catholicae fidei aperiri"
(Consueverunt Romani Pontifices); Sixtus V, attendens quam
fuerit haec institutio religioni frugifera, eiusdem se studiosissimum profitetur;
alii denique multi, aut praecipuis eam indulgentiis, iisque uberrimis auxere, aut in peculiarem
sui tutelam, dato nomine variisque editis benevolentiae testimoniis, receperunt.
Eiusmodi Decessorum
Nostrorum exemplis permoti, Nos etiam, Venerabiles Fratres, vehementer hortamur vos atque
obsecramus, quod saepe iam fecimus, ut sacrae huius militiae singularem curam adhibeatis,
atque ita quidem, ut, vobis adnitentibus, novae in dies evocentur undique copiae atque
scribantur. Vestra opera et eorum, qui e clero subdito vobis curam gerunt animarum,
noscant ceteri e populo, atque ex veritate aestiment, quantum in ea sodalitate virtutis sit,
quantum utilitatis ad aeternam hominum salutem. Hoc autem contentione poscimus
maiore,
quod proximo hoc tempore iterum viguit pulcherrima in sanctissimam Matrem pietatis manifestatio
per Rosarium, quod "perpetuum" appellant. Huic Nos instituto libenti animo benediximus;
eius ut incrementis sedulo vos naviterque studeatis, magnopere optamus. Spem enim optimam concipimus,
laudes precesque fore validissimas, quae, ex ingenti multitudinis ore ac pectore expressae, numquam
conticescant; et per varias terrarum orbis regiones dies noctesque alternando, conspirantium
vocum concentum cum rerum divinarum meditatione coniungant. Quam quidem laudationum
supplicationumque perennitatem, multis abhinc saeculis, divinae illae significarunt
voces,
quibus Oziae cantu compellabatur Iudith: "Benedicta es tu filia a Domino Deo excelso prae omnibus
mulieribus super terram, ... quia hodie nomen tuum ita magnificavit, ut non recedat laus tua
de ore hominum". Iisque vocibus universus populus Israel
acclamabat: "Fiat, fiat" (Idt 13,18ss).
Interea, caelestium
beneficiorum auspicem, paternaeque Nostrae benevolentiae testem, vobis, Venerabiles Fratres,
et clero populoque universo, vestrae fidei vigilantiaeque commisso, Apostolicam
Benedictionem peramanter in Domino impertimus.
Datum Romae, apud S. Petrum,
die XII septembris MDCCCXCVII, Pontificatus Nostri anno vicesimo.
LEO PP. XIII
|